Το σημερινό περιβάλλον ασφάλειας, χαρακτηριζόμενο από ασύμμετρες απειλές, μη κρατικούς δρώντες, υβριδικές συγκρούσεις και ταχεία τεχνολογική εξέλιξη των όπλων, έχει προκαλέσει την εκθετική αύξηση της πολυπλοκότητας των επιχειρήσεων. Μέσα σε αυτή την πολυπλοκότητα, ο ρόλος του στρατιωτικού προσωπικού καθίσταται ολοένα και πιο απαιτητικός, όχι μόνο σε επιχειρησιακό, αλλά και σε νομικό και ηθικό επίπεδο, χωρίς ωστόσο να μεταβάλλεται ο ουσιαστικός και πρωταρχικός σκοπός της εργασίας του στρατιωτικού, δηλαδή η εμπλοκή του σε ένοπλη σύρραξη.
Το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο ή Δίκαιο των Ενόπλων Συγκρούσεων είναι ένα σύνολο κανόνων που θεσπίστηκαν για ανθρωπιστικούς λόγους, με σκοπό τον περιορισμό των επιπτώσεων των ένοπλων συγκρούσεων. Προστατεύει πρόσωπα που δεν συμμετέχουν ή έχουν παύσει να συμμετέχουν στις εχθροπραξίες και περιορίζει τα μέσα και τις μεθόδους πολέμου.
Εδώ ακριβώς, αναδεικνύεται η κρίσιμη σημασία της εις βάθος γνώσης του εν λόγω Δικαίου από το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς το ΔΑΔ αποτελεί θεμέλιο για τη διασφάλιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας εν καιρώ πολέμου και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της διεξαγωγής των επιχειρήσεων. Ήδη από το 1969, αρκετά Στρατιωτικά Δημοσιεύματα αναφέρονται σε υποχρεώσεις και δικαιώματα των στρατιωτικών, τα οποία πηγάζουν από αντίστοιχες διατάξεις του ΔΑΔ.
Λόγω της ενασχόλησης μου με το συγκεκριμένο αντικείμενο διαπίστωσα τη σπουδαιότητα γνώση των βασικών αντικειμένων του εν λόγω δικαίου από το σύνολο των στρατιωτικών. Προς τούτο συνέταξα ένα σύντομο εγχειρίδιο το οποίο αποσκοπεί στη συνοπτική αλλά ουσιαστική ενημέρωση του στρατιωτικού προσωπικού (μόνιμο και οπλίτες θητείας) του Στρατού Ξηράς για το ισχύον πλαίσιο του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου (ΔΑΔ), όπως αναλύεται στους στρατιωτικούς κανονισμούς και στα θεσμικά κείμενα.
ΣΥΝΤΟΜΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ, Έκδοση 1η
Απώτερος σκοπός είναι το εν λόγω “μνημόνιου” είναι να αποτελέσει ένα βοήθημα το οποίο δύναται να τηρείται είτε ηλεκτρονικά, είτε σε έντυπη μορφή, ώστε ο ένστολος να ανατρέχει ανά πάσα στιγμή για να το συμβουλεύεται, καθώς η ιστορία έχει καταστήσει σαφές ότι, η κατανόηση και η εφαρμογή των βασικών του αρχών του ΔΑΔ είναι καθοριστικής σημασίας κατά τη διάρκεια ενόπλων συγκρούσεων.Η κατοχή ενός μνημονίου τσέπης για το ΔΑΔ είναι κρίσιμη για κάθε στρατιωτικό, καθόσον λειτουργεί ως ένα άμεσο και πρακτικό εργαλείο λήψης αποφάσεων στο πεδίο των επιχειρήσεων. Σε καταστάσεις έντασης, όπου ο χρόνος για σκέψη και αναζήτηση πληροφοριών είναι περιορισμένος, το μνημόνιο παρέχει συνοπτικές οδηγίες για τη νόμιμη χρήση βίας, τη διάκριση μεταξύ μαχητών και αμάχων, καθώς και για τη σωστή μεταχείριση αιχμαλώτων πολέμου κ.α.
Η χρήση του θα συμβάλλει στην αποφυγή παραβιάσεων του ΔΑΔ, μειώνει τον κίνδυνο διάπραξης εγκλημάτων πολέμου προστατεύοντας τον ίδιο τον στρατιωτικό από νομικές ή επιχειρησιακές συνέπειες. Παράλληλα, θα ενισχύει την πειθαρχία και την επαγγελματική εικόνα των Ενόπλων Δυνάμεων, συμβάλλοντας στη διατήρηση της διεθνούς αξιοπιστίας και του ηθικού πλεονεκτήματος έναντι του αντιπάλου.Επιπλέον, θα υπενθυμίζει στους στρατιωτικούς ότι η τήρηση των κανόνων δεν αποτελεί απλώς νομική υποχρέωση αλλά και μέσο προστασίας τόσο της δικής τους ζωής όσο και της ζωής των άλλων, ιδιαίτερα σε περίπτωση αιχμαλωσίας.Έτσι, το μνημόνιο τσέπης δύναται να καθίσταται απαραίτητος συμβουλευτικός οδηγός για την καθημερινή δράση κάθε μαχητή, εξασφαλίζοντας ότι οι επιχειρήσεις διεξάγονται με αποτελεσματικότητα, νομιμότητα και σεβασμό στις αρχές της ανθρωπιάς.
Τέλος, μπορεί να διανέμεται σε κάθε νεοσύλλεκτο και νέος σπουδαστή στις στρατιωτικές σχολές, ώστε να λαμβάνει μια ολοκληρωμένη εισαγωγή στις βασικές αρχές του ΔΑΔ και να το τηρεί καθ’ ολη τη διάρκεια της θητείας/καριέρας του.
Πρόκειται για προσχέδιο και τα αναγραφόμενα στο μνημόνιο εκφράζουν τον συντάκτη και δεν πρέπει να ερμηνευτεί ότι εκφράζουν τις επίσημες θέσεις του Γενικού Επιτελείου Στρατού.
